دیده‌‌بان حقوق بشر: خشونت‌ها علیه خبرنگاران آزادی بیان را در افغانستان به مخاطره می‌اندازد

سازمان دیده‌بان حقوق بشر با انتشار گزارشی از وضعیت خبرنگاران در افغانستان ابراز نگرانی کرده می‌گوید که خشونت‌ها علیه خبرنگاران در این کشور دست‌آوردها در زمینه آزادی بیان را به مخاطره می‌اندازد.

این سازمان بین‌المللی حقوق بشری در گزارشی تحت عنوان «اگر گزارش‌دهی را متوقف نکنید، فامیل تان را از بین خواهیم برد»، می‌افزاید که ناکامی حکومت افغانستان در حمایت از آزادی بیان، عناصری را که مصمم به سرکوب خبرنگاران هستند بیشتر جراات داده است. عنوان این گزارش از متن نامه تهدید آمیز طالبان به یک خبرنگار گرفته شده است.
در گزارش چهل و هشت صفحه‌ای سازمان دیده‌بان حقوق بشر که روز چهارشنبه، اول جدی در کابل منتشر شد، آمده است: «دیده‌بان حقوق بشر اذعان می‌کند که خشونت و تهدید برعلیه خبرنگاران افغان از جانب حکومت و نیروهای امنیتی روبه افزایش می‌باشد. این حملات دست‌آوردهای افغانستان در عرصه آزادی رسانه‌ها را که از سال ۲۰۰۱ به این سو نصیب گردیده است، به مخاطره می‌اندازد.» همچنین این سازمان در گزارش خود می‌افزاید: «ناکامی حکومت در حمایت از آزادی بیان، عناصری را که مصمم به سرکوب نمودن جریان‌های نقدکننده عملکرد حکومت، نیروهای امنیتی و سایر عناصر زورمند در افغانستان می‌باشند، جراات بیشتر داده است. گروه شورشی طالبان از طریق هدف قراردادن مستقیم خبرنگاران بدلیل تهیه گزارش‌های نامطلوب به زعم آنان، به ایجاد فضای ترس و وحشت برای خبرنگاران به شکل فزاینده‌ای کمک کرده است. حکومت باید اقدامات جدی لازم را برای پایان دادن به خشونت‌ها و تهدیدها روی دست گرفته و گروه طالبان نیز حملات خویش را علیه نهادهای ملکی به شمول رسانه‌ها پایان دهد.»
در همین‌حال، فیلیم کاین معاون بخش آسیایی سازمان دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید که کار خبرنگاری در افغانستان خطرناک‌تر شده است. آقای کاین که امروز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری در کابل صحبت می‌کرد، افزود که تهدیدها و خشونت‌ها از سوی گروه‌های شورشی مسلح مخالف و دولت افغانستان روبه افزایش است.
فیلیم کاین گفت که آزادی بیان در افغانستان مانند یک قناری است که در یک معدن ذغال سنگ با فضای سیاه نگهداری می‌شود. به گفته‌ی او، زمانی که آزادی بیان در خطر قرار بگیرد، دموکراسی نیز در معرض خطر و نابودی قرار می‌گیرد. معاون بخش آسیایی سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفت: «خبرنگاری در افغانستان یک وظیفه خطرناک شده است. تنها در سال ۲۰۱۴ هشت خبرنگار کشته شده‌اند.» آقای کاین همچنین افزود: «مقام‌های دولت افغانستان، جنگ‌سالاران و شورشیان مسلح و ده‌ها خبرنگار را از سال ۲۰۰۲ به این سو بدون ترس از محاکمه و مجازات شدن مورد تهدید، ارعاب و حمله قرار داده‌ و یا هم آنان را به قتل رسانده‌اند. رییس جمهور غنی باید به وعده‌های خویش مبنی‌بر حمایت از آزادی بیان که در جریان کمپاین‌های انتخاباتی داده بود عمل نموده و عاملان حمله بر خبرنگاران را به پای میز محاکمه بکشاند.»
فیلم کاین تاکید کرد که هرچند در اعمال خشونت علیه خبرنگاران در افغانستان مقام‌های دولتی نیز سهم دارند، اما چالش عمده‌ علیه خبرنگاران، تهدیدهای شورشیان طالب است. وی افزود که خبرنگاران در افغانستان از هر طرف مورد تهدید و حمله قرار دارند. معاون بخش آسیایی سازمان دیده‌بان حقوق بشر، این روند را خطرناک توصیف کرد.
در همین‌حال، پاتریشیا گاسمن پژوهشگر ارشد سازمان دیده‌بان حقوق بشر در افغانستان، می‌گوید که بیشتر خشونت‌ها علیه خبرنگاران از طرف کسانی صورت گرفته که در مصوونیت به سر می‌برند. به گفته‌ی خانم گاسمن، این افراد، اشخاص شناخته شده و در سطوح بلند دولتی قرار دارند.
پاتریشیا گاسمن همچنین افزود که فشارها علیه کار خبرنگاران در افغانستان افزایش یافته است. او می‌گوید که برخی از نهادها و مقام‌های دولتی تلاش می‌کنند تا هرآنچه را که آنان نمی‌خواهند، توسط خبرنگاران منعکس نشود. خانم گاسمن همچنین می‌افزاید که برای برخی از خبرنگاران در افغانستان پرونده‌سازی شده و از این پرونده‌ها برای تحت فشار قرار دادن آنان استفاده می‌شوند. وی گفت: «برخی اوقات زنگ‌های تلیفونی که برای خبرنگاران می‌آیند و تهدیدهایی که صورت می‌گیرد، بخاطر جلوگیری کردن از نشر بعضی از گزارش‌هاست. برخی اوقات این تلیفون‌ها و تهدیدها به حملات فزیکی علیه خبرنگاران تبدیل می‌شود.»
پاتریشیا گاسمن نیز گفت کسانی که علیه خبرنگاران خشونت می‌کنند، افراد شناخته شده و مصوون هستند. به گفته‌ی او، این افراد طی سیزده سال گذشته از مصوونیت برخوردار و حالا نیز بدلیل مصوونیتی که از تحت پیگرد قرار گرفتن دارند، به اعمال‌شان ادامه می‌دهند.
پژوهشگر ارشد سازمان دیده‌بان حقوق بشر در افغانستان، می‌گوید که نیروهای امنیتی در بیشتر اوقات به بهانه مصوون نگهداشتن ساحاتی که در آن حوادث تروریستی و یا جرمی اتفاق می‌افتد، از تهیه گزارش توسط خبرنگاران از این ساحات جلوگیری می‌کنند. به گفته‌ی او، هرچند باید ساحاتی که در آن حادثه اتفاق می‌افتد برای کشف حقایق مصوون نگهداشته شود، اما نیروهای امنیتی افغانستان این مساله را بهانه قرار داده و تلاش می‌کنند تا برخی از موارد از چشم مردم پوشیده باقی بماند.
با این‌حال، سازمان دیده‌بان حقوق بشر می‌افزاید که دولت افغانستان به منظور حمایت از آزادی بیان باید به مصوونیت کسانی‌که علیه خبرنگاران دست به خشونت می‌زنند، خاتمه دهد و به مصوونیت جان خبرنگاران بیشتر توجه کند. این سازمان بین‌المللی حقوق بشری، در گزارش خود می‌افزاید که با خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان، نیاز بیشتری به حمایت از رسانه‌ها در این کشور است. این سازمان می‌گوید که با خروج نیروهای بین‌المللی، آزادی بیان در افغانستان در معرض خطر قرار گرفته و حمایت‌های داخلی و بین‌المللی از فعالیت رسانه‌ها سیر نزولی بخود گرفته است. به گفته‌ی این سازمان، افزایش میزان خشونت‌ها، باعث شده تا خبرنگاران از تهیه گزارش‌هایی در مورد فساد اداری، قاچاق مواد مخدر، غصب زمین، خشونت علیه زنان و موارد نقض حقوق بشر خودداری کرده و یا حداقل در این موارد دست به خود سانسوری بزنند.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر در اخیر گزارش خود روی رسیدگی به پرونده‌های خشونت علیه خبرنگاران و حاکمیت قانون تاکید کرده و از سازمان‌های بین‌المللی خواسته است تا پس از این رسانه‌های افغانستان را بیشتر مورد توجه و حمایت خود قرار دهند.